Trong Thông tư 25/2025/TT-NHNN sửa đổi, bổ sung Thông tư 17/2024/TT-NHNN về mở và sử dụng tài khoản thanh toán, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã bổ sung quy định quan trọng: các ngân hàng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài phải kiểm tra thông tin về số điện thoại của khách hàng khi mở và sử dụng tài khoản thanh toán qua phương thức điện tử.

1. Vì sao phải kiểm tra số điện thoại?

• Phòng chống rửa tiền và gian lận: Số điện thoại là một trong những yếu tố định danh quan trọng, giúp ngân hàng phát hiện hành vi sử dụng thông tin giả mạo, rửa tiền qua tài khoản ảo.
• Đảm bảo an toàn giao dịch điện tử: Nhiều dịch vụ ngân hàng (OTP, SMS banking, mobile banking) gắn trực tiếp với số điện thoại. Xác thực thông tin này là điều kiện để bảo vệ khách hàng.
• Tuân thủ pháp luật: Đây là yêu cầu bắt buộc trong khuôn khổ phòng, chống rửa tiền và bảo mật giao dịch, được NHNN đưa ra để nâng chuẩn quản lý rủi ro trong hoạt động ngân hàng.

2. Ngân hàng phải kiểm tra những gì?

Theo quy định, khi khách hàng đăng ký giao dịch qua phần mềm ứng dụng trực tuyến, ngân hàng phải:

• Đối chiếu số điện thoại với thông tin nhận dạng trên giấy tờ tùy thân (CMND/CCCD/hộ chiếu).
• Xác minh người sử dụng số điện thoại có phải là chủ tài khoản hoặc người đại diện hợp pháp của tổ chức mở tài khoản.
• Đảm bảo số điện thoại đang hoạt động và thuộc sở hữu hợp pháp (qua nhà mạng hoặc dịch vụ định danh).

3. Kiểm tra như thế nào?

Ở thời điểm hiện tại, các ngân hàng chỉ có một phương thức khả thi duy nhất để xác minh số điện thoại của khách hàng:

• Soạn tin nhắn TTTB gửi 1414:
  • Đây là dịch vụ miễn phí do các nhà mạng cung cấp, cho phép tra cứu thông tin thuê bao di động.
  • Kết quả trả về sẽ cho biết số điện thoại đó thuộc về cá nhân hay tổ chức nào, ngày đăng ký, nhà mạng quản lý.
  • Ngân hàng có thể đối chiếu thông tin này với hồ sơ mở tài khoản của khách hàng (CMND/CCCD, hộ chiếu, giấy tờ pháp lý).

Ngoài cách này, ngân hàng chưa có kênh chính thức nào khác để kiểm tra trực tiếp với cơ sở dữ liệu thuê bao. Các giải pháp như:

• Gửi OTP chỉ xác minh được số đang hoạt động, chứ không xác định được chủ thuê bao có trùng khớp với khách hàng hay không.
• Kết nối hệ thống định danh của nhà mạng vẫn đang trong giai đoạn nghiên cứu và chưa áp dụng rộng rãi.

👉 Do đó, trong ngắn hạn, biện pháp TTTB 1414 là công cụ duy nhất, nhưng còn nhiều hạn chế: phụ thuộc vào sự hợp tác của khách hàng, khó áp dụng khi khách hàng dùng số đăng ký không khớp với giấy tờ tùy thân, hoặc sử dụng số nước ngoài.

4. Khi nào phải kiểm tra?

• Khi mở tài khoản mới: Bắt buộc thực hiện ngay trong quá trình định danh khách hàng (eKYC hoặc trực tiếp).
• Khi khách hàng thay đổi số điện thoại: Ngân hàng phải cập nhật và xác minh lại thông tin kịp thời.
• Khi phát hiện dấu hiệu bất thường: Ví dụ, giao dịch vượt quá hạn mức thông thường, tài khoản có nghi ngờ rửa tiền hoặc gian lận.
• Định kỳ theo yêu cầu NHNN: Các ngân hàng phải rà soát và cập nhật dữ liệu khách hàng để đảm bảo luôn chính xác.

5. Ý nghĩa của quy định mới

• Nâng cao an toàn hệ thống ngân hàng số tại Việt Nam.
• Giảm thiểu tình trạng mượn danh, sử dụng SIM rác để mở tài khoản ảo.
• Tạo nền tảng pháp lý vững chắc cho việc phát triển dịch vụ ngân hàng điện tử và thanh toán số.